Cemal Süreya - Artmanik

Cemal Süreya; eski adıyla Cemal Süreyya, gerçek adıyla Cemalettin Seber 1931’de Tunceli’de doğdu. Üvey kızının anlattığı üzere iddiayı çok seven Cemal Süreyya bir arkadaşıyla telefon numarası üzerine iddiaya girmiş, kaybederse soyadındaki bir ‘y’ harfini sildireceğini söylemiş. İddiayı kaybettiğinde ise karşımıza Cemal Süreya olarak çıkmış.

Hayatı

Çocukluğunun ilk yıllarını Erzincan’da geçiren Süreya; 1938 Dersim İsyanı sonrası ailesiyle Bilecik’e sürgün edildi. Parasız yatılı sınavı sonucu Haydarpaşa Lisesi’ni kazanarak oradan mezun oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi maliye ve iktisat bölümünü bitirdi. Birçok pozisyonda bu işine devam eden Cemal Süreya, yayınevlerinde danışmanlık, ansiklopedilerde redaktörlük ve çevirmenlik de yaptı.

Edebiyat Hayatı

İkinci yeni hareketinin öncülerinden sayılan Cemal Süreya, bu akımın da en başarılı örneklerini vermiştir. İlk şiiri “Şarkısı Beyaz” 1953’te Mülkiye dergisinde yayımlandı. Ağustos 1960’dan itibaren Papirüs dergisini aralıklı zamanlarda çıkardı. Pazar Postası, Yeditepe, Oluşum, Türkiye Yazıları, Politika, Yeni Ulus, Saçak, Yazko Somut, 2000’e Doğru gibi yayın organlarında şiir ve yazılarını yayımladı. Şiirlerin yanı sıra denemeler, tenkit yazıları, şiir ve düz yazı tercimeleri de yaptı. Ölümünden sonra adına bir şiir ödülü düzenlendi ve 1997’de Cemal Süreya arşivi yayımlandı.

Şiir Anlayışı

Geleneğe karşı olmasına rağmen şiirlerinde geleneği en güzel şekilde kullanan Cemal Süreya; şiirinin odak noktasını insan olarak belirlemişti. Anlatımındaki mizah ve ironi onun şiirlerinde imzası niteliğine gelmiştir. Şiirinde erotizmi canlandırırken toplumsal değerlere uzak kalmamıştır. İkinci yeni akımının kurucusu sayılsa da konuşma dilini şiirlerinde kullanması Garip akımını andırmaktadır. Aslında Cemal Süreya daha çok kendi akımını yaratarak özgün bir şairlik yaratmıştır.

Tomris Uyar ile İlişkisi

Tomris Uyar’ı paylaşamayan ve aşklarını açıkça dile vuran 3 şairden biri de Cemal Süreya’dır. Tanıştıkları dönemde ikisinin de evle olması onları engellememiş, eşlerinden boşanarak aşklarını sürdürmüşlerdir. Cemal Süreya Tomris için şu ünlü dizeleri yazmıştır:

Ay ışığında oturduk

Bileğinden öptüm seni

Sonra ayakta öptüm

Dudağından öptüm seni

Kapı aralığında öptüm

Soluğundan öptüm seni

Bahçede çocuklar vardı

Çocuğundan öptüm seni

Evime götürdüm yatağımda

Kasığından öptüm seni

Başka evlerde karşılaştık

İliğinden öptüm seni

En sonunda caddelere çıkardım

Kaynağından öptüm seni

Tomris Uyar da Süreya ile olan ilişkisini ve Süreya’nın ona olan aşkını şu anıyla anlatmıştır:

Her akşam işten çıkıp hemen eve damlıyordu Cemal Süreya. Bir gün Uyar, ‘biraz gez dolaş arkadaşlarınla falan buluş’ dedi. Ertesi gün geç geldi Cemal Süreya, daha sonraki gün de her gün biraz daha geç geliyordu eve. Bu akşamlardan birinde, Tomris örtü silkelemek için cama çıktığında apartman girişinde Cemal’i gördü ve gerçek sonunda ortaya çıktı. Aslında her akşam aynı saatte eve gelip apartman girişinde bekliyordu Süreya..

Şiirleri

Üvercinka -1958-

Göçebe -1965-

Beni Öp Sonra Doğur Beni -1973-

Sevda Sözleri -1984,önceki şiirlerle birlikte-

Güz Bitiği -1988-

Sıcak Nal -1988-

Sevda Sözleri -1990,1995,tüm şiirleri-

Korkarak Vinç

Uzaktan Seviyorum Seni